Béo phì là tình trạng cơ thể tích tụ quá nhiều calo, cao hơn nhu cầu sử dụng. Lượng calo dư thừa sau đó được lưu trữ dưới dạng chất béo hoặc mô mỡ. Tuy nhiên, thừa cân không đồng nghĩa với bệnh, đặc biệt ở người nhiều cơ bắp hoặc có khung xương to.
- Nguyên nhân gây thừa cân béo phì
– Thói quen ăn uống: Ăn quá nhiều chất béo, đường, tinh bột.
– Gen di truyền: Béo phì có tính chất di truyền, tuy nhiên rối loạn nội tiết và gen chỉ chiếm số lượng nhỏ trong trẻ em bị béo phì.
– Ít hoạt động thể chất.
– Thuốc: Béo phì còn có thể gây ra do tác dụng của thuốc hay bệnh nội tiết, đó là do sự mất cân bằng hoocmon, gây ra thay đổi bất thường quá trình dự trữ mỡ trong cơ thể.
– Một số nguyên nhân khác: cân nặng lúc sinh thấp, ngủ ít…
- Hậu quả của thừa cân béo phì
– Tác động tâm lý từ ngoại hình: Người thừa cân béo phì thường mất tự tin trong giao tiếp, ngại giao tiếp và xuất hiện trước đám đông kèm theo tình trạng căng thẳng, kém linh hoạt trong cuộc sống hàng ngày… dẫn đến làm giảm sút hiệu quả công việc.
– Bệnh xương khớp: Người thừa cân béo phì dễ bị thoái hóa khớp, loãng xương, đau nhức triền miên do áp lực từ trọng lượng cơ thể gây lên xương khớp. Khớp gối, cột sống tổn thương sớm nhất.
– Bệnh lý tim mạch: Người thừa cân béo phì thường đi kèm với bệnh rối loạn lipid máu hay thường gọi là bệnh mỡ trong máu hoặc cholesterol cao. Khi cholesterol cao gây xơ hóa lòng mạch máu, tăng huyết áp, đột quỵ, nhồi máu cơ tim.
– Bệnh tiểu đường: Thừa cân béo phì có liên quan mật thiết với bệnh tiểu đường tuýp 2 do gây kháng insulin, là nguyên nhân trực tiếp gây ra đái tháo đường tuýp 2 ở người béo phì.
– Bệnh lý đường tiêu hóa: Thừa cân béo phì làm cho lượng mỡ dư bám vào các quai ruột gây táo bón, dễ sinh ra bệnh trĩ. Sự ứ đọng phân và các chất thải độc hại sinh ra trong quá trình chuyển hóa dễ sinh bệnh ung thư đại tràng. Lượng mỡ dư tích tụ ở gan gây bệnh gan nhiễm mỡ nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến bệnh xơ gan… Rối loạn chuyển hóa mỡ sinh ra sỏi mật.
– Bệnh lý đường hô hấp: Sự tích tụ quá nhiều mỡ ở lồng ngực, cơ hoành và ổ bụng sẽ gây nên hiện tượng khó thở cho bệnh nhân. Trong trường hợp béo phì nặng, tình trạng khó thở có thể gây nên hội chứng Pickwick với những đợt ngưng thở vào ban đêm có thể đưa đến tử vong.
– Rối loạn nội tiết: Phụ nữ béo phì thường dễ bị rối loạn kinh nguyệt, buồng trứng đa nang, khó có thai, nguy cơ vô sinh cao. Nếu có thai nguy cơ đẻ khó, con dễ bị rối loạn chuyển hóa. Nam giới béo phì thường yếu sinh lý, nguy cơ vô sinh.
– Béo phì và nguy cơ ung thư: Người thừa cân béo phì đều mắc chứng cholesterol trong máu cao và insulin trong máu cao, khiến lượng cholesterol trong tế bào miễn dịch tăng cao, giảm khả năng diệt tế bào ung thư của hệ miễn dịch trong cơ thể. Một số nghiên cứu cho thấy sự liên quan giữa béo phì và ung thư như: ung thư thực quản, ung thư trực tràng, ung thư vú, ung thư tử cung, ung thư gan mật và ung thư tuyến tiền liệt…
- Phương pháp điều trị béo phì
– Điều chỉnh chế độ ăn: Giảm thức ăn nhanh, thức ăn có hàm lượng đường, chất béo cao,… tăng cường chất xơ và vitamin.
– Tập thể dục đều đặn, thường xuyên.
– Thăm khám bác sĩ để được điều trị khi thay đổi lối sống và chế độ ăn không hiệu quả.