Polyp đại tràng là sự tăng sinh của khối u xuất phát từ các tế bào nội mô lót bên trong lòng đại tràng. Đây là bệnh lý rất thường gặp, có một tỷ lệ nhỏ biến đổi thành ung thư đại tràng sau một thời gian dài làm cho rất nhiều người lo lắng.
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng nguyên nhân chủ yếu là do đột biến gen. Những đột biến này khiến tế bào phát triển bất thường, hình thành polyp và thậm chí dẫn tới ung thư.
Bên cạnh đó, chế độ ăn uống và sinh hoạt thiếu khoa học như tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu chất béo, thịt đỏ (thịt bò, trâu, chó…), ít ăn rau, trái cây và chất xơ cùng với thói quen lười vận động cũng có thể là yếu tố nguy cơ dẫn đến tình trạng bị polyp đại tràng.
Ngoài ra, các yếu tố nguy cơ khác bao gồm:
– Hút thuốc lá.
– Béo phì.
– Viêm đại trực tràng mãn tính.
– Yếu tố di truyền cũng được xem xét và đề cập đến trong những trường hợp polyp đại tràng xuất hiện ở nhiều thành viên trong cùng gia đình (ông bà, bố mẹ, anh chị em ruột thịt). Điều này cho thấy, polyp đại tràng cũng có thể bị ảnh hưởng bởi yếu tố di truyền, mang tính chất gia đình.
- Cần khám tầm soát khi có các triệu chứng
– Hay đau bụng, đầy bụng, khó tiêu.
– Xuất hiện rối loạn đại tiện: táo bón hoặc tiêu chảy trên 1 tuần.
– Đại tiện có thay đổi màu sắc phân. Phân lẫn nhầy với máu có màu nâu, đen hoặc nhờ nhờ như máu cá. Đặc biệt, người bệnh cần lưu ý khi phân mềm hoặc nát và kèm theo máu.
Đối với người dù không có triệu chứng nào cũng cần tầm soát polyp đại tràng khi:
– Người có tuổi > 50.
– Người có yếu tố nguy cơ: hút thuốc, nghiện rượu, thừa cân béo phì, đái tháo đường type 2.
– Người có tiền sử cá nhân hoặc gia đình bị ung thư đại tràng, polyp đại tràng, bị khối u khác như ung thư buồng trứng, ung thư tử cung trước 50 tuổi.
– Người có bệnh lý polyp di truyền.
- Một số phương pháp tầm soát polyp đại tràng
– Nội soi đại trực tràng: Đây là phương pháp chính xác, hiệu quả và tối ưu để phát hiện và can thiệp điều trị cắt polyp.
– Chụp CT dựng hình đại tràng ảo: Đây là phương pháp không xâm lấn, nhưng để khẳng định và can thiệp vẫn phải chuyển qua nội soi đại trực tràng.
– Xét nghiệm tìm máu trong phân: Đây là phương pháp tầm soát polyp đại tràng cũng như ung thư đại tràng rất tốt, chi phí thấp, dễ thực hiện, có thể tầm soát cho một cộng đồng lớn.
- Dự phòng
Tầm soát và loại bỏ polyp là chìa khóa phòng ngừa polyp đại tràng hiệu quả nhất. Tuy nhiên, mọi người cũng có thể giảm thiểu nguy cơ bị polyp đại tràng bằng cách áp dụng những thói quen lành mạnh sau:
– Bổ sung thực phẩm giàu chất xơ.
– Duy trì cân nặng hợp lý.
– Hạn chế thịt đỏ.
– Tập thể dục đều đặn.
– Hạn chế bia rượu và thuốc lá.