Áp xe gan là một bệnh khá phổ biến ở tất cả các nước có khí hậu nhiệt đới trong đó có Việt Nam. Bệnh có thể gây nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
- Nguyên nhân
Áp xe gan là sự tạo các ổ mủ trong nhu mô gan đơn độc hay nhiều ổ. Áp xe gan do nhiều nguyên nhân gây ra, nhưng hai nhóm tác nhân chính thường gặp là do ký sinh trùng (amíp và sán lá gan) và vi khuẩn.
Chúng có thể xâm nhập vào cơ thể gây áp xe gan theo đường máu (động mạch và tĩnh mạch), theo đường bạch huyết hoặc đường dẫn mật. Một số vi khuẩn thông thường có thể gây áp xe gan. Trong hầu hết các trường hợp, nhiều hơn một loại vi khuẩn được tìm thấy.
Ở các nước phát triển, nguyên nhân do vi khuẩn chiếm tỷ lệ hàng đầu. Nhưng nhìn chung trên toàn thế giới, áp xe gan do ký sinh trùng là amip là nguyên nhân phổ biến nhất.
Các nhiễm trùng trong ổ bụng như viêm ruột thừa hoặc thủng ruột,… cũng có thể là nguyên nhân gây áp xe gan. Ngoài ra, nhiễm trùng máu, chấn thương làm tổn thương gan cũng có thể gây áp xe gan hoặc áp xe gan cũng có thể do vi sinh vật đi ngược theo đường mật vào gan gây nhiễm khuẩn khu trú gọi là áp xe gan đường mật.
- Biểu hiện của áp xe gan
– Sốt kéo dài: Người bệnh thường sốt nhẹ hoặc vừa, không lạnh run nhưng nếu có bội nhiễm vi khuẩn sẽ khiến người bệnh lạnh run và sốt cao 39°C – 40°C trong giai đoạn cấp tính của bệnh, sau đó sẽ giảm xuống và sốt kéo dài.
– Đau hạ sườn phải: Người bệnh có biểu hiện đau tức hạ sườn phải, mức độ đau nhiều, tự phát, cảm giác đau như bóp chặt. Đây là biểu hiện do gan bị sưng to, nếu ổ áp xe to cấp tính thì đau lan xuống vùng thượng vị hoặc toàn bộ vùng bụng.
– Buồn nôn, chán ăn, sụt cân.
– Nếu người bệnh có biểu hiện vàng da là có nguyên nhân áp xe gan do vi khuẩn, thường kín đáo hoặc rõ tình trạng tắc mật và đôi khi có tràn dịch màng phổi phải.
Áp xe gan có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, trong đó vỡ áp xe là một biến chứng thường thấy. Cụ thể: vỡ áp xe vào màng ngoài tim, vỡ áp xe vào phổi và màng phổi, vỡ ống tiêu hóa, nhiễm trùng ổ bụng, … ngoài ra còn có thể ăn mòn cơ hoành, gây ra tràn dịch màng phổi, phù thũng, viêm phổi, viêm màng ngoài tim, rò nhiều màng phổi hoặc rò tá tràng.
- Chẩn đoán và điều trị áp xe gan
Bác sĩ dựa vào các biểu hiện lâm sàng và các xét nghiệm như. Xét nghiệm máu, xét nghiệm phân, Xquang ngực, siêu âm, chụp CT… để xác định bệnh.
Về điều trị, tùy từng trường hợp mà có chỉ định cụ thể. Điều trị theo nguyên tắc dùng kháng sinh phổ rộng phối hợp điều trị trong thời gian 4-6 tuần. Ngoài ra tùy vào tính chất kích thước khối áp xe gan mà có thể có chỉ định chọc hút hoặc dẫn lưu khối áp xe gan hoặc phẫu thuật.
- Dự phòng
Để phòng ngừa bệnh áp xe gan, mọi người cần thực hiện:
– Ăn chín uống sôi, không ăn các loại thức ăn sống như nem, gỏi, tiết canh; không ăn rau sống chưa được rửa sạch.
– Thường xuyên rửa sạch tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
– Khi nghi ngờ bị áp xe gan, cần đến cơ sở y tế để thăm khám và điều trị, tránh những biến chứng nguy hiểm như vỡ ổ áp xe gan, nhiễm trùng ổ bụng,…