Hóc dị vật đường thở là một tai nạn thường gặp, đặc biệt là ở trẻ dưới 3 tuổi do giai đoạn này trẻ hay tò mò, nuốt ngay đồ vật, thức ăn trong khi phản xạ nuốt chưa tốt, do người chăm sóc cho trẻ ăn uống không đúng phương pháp,… Trước một trường hợp trẻ hóc dị vật, cần phải sơ cứu rất nhanh và đúng cách, nếu không dị vật sẽ gây tắc đường thở có thể khiến trẻ tử vong do suy hô hấp.
- Biểu hiện khi trẻ bị hóc dị vật đường thở
Khi có dị vật vào đường thở, trẻ thường có phản xạ ho sặc sụa, tím tái, trào nước mắt nước mũi, không phát âm hoặc không thể khóc thành tiếng. Nếu dị vật bít một phần đường thở trẻ sẽ thở rít kèm theo ho rũ rượi, cơn ho dồn dập, mặt đỏ gay. Tình hình nguy cấp hơn nếu môi và lưỡi trẻ bắt đầu tím tái, có thể bất tỉnh nếu dị vật không lấy được ra kịp thời. Cần phải lập tức tìm mọi cách tống dị vật ra khỏi đường thở của trẻ hoặc ít nhất cũng đảm bảo cho trẻ không bị ngạt trước khi đưa đến cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu.
- Cách xử trí nhanh
Trước tiên cha mẹ cần phải thật bình tĩnh để đánh giá tình trạng của trẻ.
– Nếu nạn nhân còn khóc hay nói được: Chứng tỏ chưa có cản trở đường thở, chỉ cần vỗ về, an ủi trẻ.
– Nếu trẻ còn tỉnh, nhưng không thể nói hay kêu khóc hoặc ho được, cần làm ngay: Đứng sau trẻ, vòng tay qua bụng trẻ. Tay phải nắm chặt rồi đặt ngón tay cái lên trên. Tay trái nắm chặt tay trẻ và đẩy mạnh người ra trước, tay phải ấn mạnh và vùng dạ dày. Làm liên tiếp 5 lần và kiểm tra xem dị vật đã được đẩy ra ngoài chưa.
– Trường hợp trẻ tỉnh nhưng không thể đứng được: Cho trẻ nằm dạng chân, đặt bàn tay khác trực tiếp lên trên bàn tay nắm chặt. Đẩy mạnh và dạ dày thật sâu, đẩy mạnh lên trên. Làm như vậy 5 lần đẩy mạnh lên trên, kiểm tra miệng trẻ.
+ Nếu nhìn thấy dị vật: Lấy cẩn thận, không để dị vật bị đẩy ra phía sau.
+ Nếu không nhìn thấy dị vật: Làm thêm 5 lần nữa cho đến khi lấy được dị vật và trẻ có thể thở được, cho đến khi khi đối cứu viện y tế đến hỗ trợ.
– Trường hợp trẻ ngừng tim, hô hấp: Thực hiện hô hấp hỗ trợ, hồi sức tim phổi.
– Đối với trẻ sơ sinh và trẻ dưới 1 tuổi: Đặt trẻ nằm sấp, đỡ hàm và đầu trẻ trên tay của bạn. Quỳ hoặc ngồi, tay để trên đầu gối hoặc trên lòng. Nghiêng trẻ cho đầu thấp xuống. Đấm nhẹ vào lưng trẻ 5 lần, ngay giữa 2 xương bả vai. Nếu thấy trẻ thở, ngừng thủ thuật và kiểm tra miệng lấy dị vật. Nếu chưa lấy được dị vật, tiếp tục làm thủ thuật và kiểm tra lại.
Khẩn trương đưa trẻ tới cơ sở y tế gần nhất để các bác sĩ chuyên khoa tiến hành cấp cứu lấy bỏ dị vật trong đường thở trẻ hoặc kiểm tra, phát hiện nguy cơ biến chứng như xẹp phổi, viêm phổi… để điều trị kịp thời. Lưu ý: Khi trẻ bị hóc dị vật, tuyệt đối không cố dùng tay móc họng trẻ, vô tình gây kích thích phản xạ co thắt thanh quản, có thể làm dị vật vào sâu hơn, gây tắc nghẽn đường thở hoàn toàn hoặc có thể làm trầy xước, chấn thương vùng hầu họng của trẻ.